Tiết kiệm điện trong chiếu sáng còn nhiều tiềm năng

Từ khi triển khai chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, các hoạt động chiếu sáng tiết kiệm năng lượng đã phát triển khá rộng rãi. Sau 5 năm, khối cơ quan công sở, sản xuất công nghiệp, sinh hoạt hộ gia đình dân cư và chiếu sáng công cộng tiết kiệm gần 4,5 tỷ kWh. Tuy nhiên, theo TS Vũ Minh Mão, Chủ tịch Hội chiếu sáng Việt Nam, mỗi năm chúng ta vẫn có thể tiết kiệm trên 6,3 tỷ kWh từ chiếu sáng.

Theo ông Nguyễn Tấn Lộc, Phó TGĐ EVN, những năm qua EVN đã thực hiện nhiều giải pháp tuyên truyền thực hiện tiết kiệm điện ở mọi lĩnh vực: sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, chiếu sáng công cộng. Riêng lĩnh vực điện chiếu sáng, từ năm 2006-2007, EVN đã thực hiện dự án hỗ trợ 1 triệu đèn compact trên 3.006 xã, thị trấn nông thôn trên cả nước với 491.453 hộ gia đình tham gia. Giai đoạn 2008-2010, Chương trình 5 triệu đèn compact của EVN đã góp phần đưa thị trường đèn compact luôn ở mức tăng trưởng 40-50%/năm. Cụ thể, năm 2007 cả nước tiêu thụ 17 triệu đèn compact, năm 2008 tăng lên 24 triệu và đến năm 2009 tăng lên 31 triệu đèn compact.

Các Công ty Điện lực đã xây dựng mạng phân phối đèn compact với khoảng 3.000 điểm bán ở 1.732 xã, phường trên cả nước. Ông Lộc cho biết, thực chất đây là chương trình giúp chuyển giao đèn compact tới các địa bàn mà các doanh nghiệp sản xuất đèn compact chưa có điều kiện thiết lập mạng lưới bán hàng, từ đó kích thích việc sử dụng trong nhân dân, tạo điều kiện để các doanh nghiệp phát triển thị trường tiêu thụ. Do các đơn vị điện lực không tính lợi nhuận trong việc bán đèn nên giá thấp hơn giá thị trường từ 5-10%.

Kết quả, giai đoạn 2008-2010, EVN đã tiêu thụ được gần 4,6 triệu đèn. EVN còn thực hiện lồng ghép trong Dự án cấp điện cho các thôn, buôn chưa có điện của 5 tỉnh Tây Nguyên, lắp đặt miễn phí lưới điện trong nhà và cấp 2 đèn compact cho khoảng 800.000 hộ dân các tỉnh Tây nguyên. Đặc biệt, từ tháng 7/2010, EVN thực hiện chương trình đổi 1 triệu bóng đèn sợi đốt bằng đèn compact tại Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu nhằm giúp các gia đình nghèo, thu nhập thấp giảm được lượng điện sử dụng và giảm tiền điện hàng tháng. Theo tính toán, chương trình này, mỗi năm có thể tiết kiệm được 38 triệu kWh điện, các hộ gia đình tham gia dự án tiết kiệm được gần 30 tỷ đồng tiền điện mỗi năm.

Cùng với việc quảng bá đèn compact, chương trình quảng bá đèn tuýp gầy T8 và chấn lưu điện tử được EVN thực hiện từ năm 2007 với việc hỗ trợ Công ty bóng đèn phích nước Rạng Đông 1,7 tỷ đồng để mở rộng thị trường trong nước tiêu thụ đèn compact, đèn tuýp gầy T8 và chấn lưu hiệu suất cao. Đồng thời, thực hiện dự án chiếu sáng hiệu quả trường học năm 2006 - 2007, đã lắp đặt hệ thống chiếu sáng cho 405 phòng học ở 135 trường tiểu học tại 27 tỉnh/thành phố, vừa đảm bảo tiêu chuẩn chiếu sáng học đường của Bộ Y tế, vừa tiết kiệm tới 50% điện năng. Từ dự án trên, đến nay có khoảng 15.000 phòng học được lắp đặt hệ thống chiếu sáng tương tự. Ngoài ra, EVN còn phối hợp với các công ty như: Philips Việt Nam, Điện Quang để đưa mức tiêu thụ đèn compact ở thị trường Việt Nam tăng trưởng ngày càng cao.
 

Sử dụng đèn led cho chiếu sáng là một phương pháp tiết kiệm điện

Tất cả cùng vào cuộc 
Hiện nay, hầu hết các địa phương, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, hộ gia đình đều được tuyên truyền nâng cao nhận thức và thực hiện nhiều giải pháp tiết kiệm điện. Các địa phương đều có văn bản yêu cầu cắt giảm 50% công suất đèn chiếu sáng quảng cáo vào các giờ cao điểm. Khuyến khích tận dụng tối đa ánh sáng và thông gió tự nhiên, không sử dụng các thiết bị tiêu tốn điện khi không thật sự cần thiết. Điều chỉnh thời gian chiếu sáng công cộng hợp lý, khuyến khích sử dụng các loại đèn tiết kiệm điện. Tuy nhiên, hiệu quả thực hiện ở nhiều nơi chưa được như mong muốn. Đèn compact nhỏ gọn, dễ lắp đặt nhưng giá thành cao, khả năng chiếu sáng hạn chế, nhiều vùng nông thôn điện áp chưa ổn định nên bóng compact rất chóng hỏng. Vì vậy, ở thị trường nông thôn, vùng sâu vùng xa, bóng đèn sợi đốt vẫn được sử dụng khá nhiều do giá rẻ, tiện dụng. Theo khuyến cáo của nhà sản xuất, đèn tuýp gầy T5, T8 cũng là bóng đèn tiết kiệm điện. Trong sinh hoạt gia đình nên dùng loại tuýp T8, T5 với khả năng chiếu lan tỏa, ánh sáng dịu, còn ứng dụng của bóng compact thì phù hợp hơn cho việc trang trí. Nếu muốn dùng đèn compact để chiếu sáng trong gia đình, văn phòng nên kết hợp với các chóa đèn. Vừa qua, trường ĐH Bách khoa Hà Nội đã nghiên cứu thiết kế thiết bị tiết kiệm điện bằng cách nối trực tiếp các bóng tuýp với thiết bị TKD-N16. Thiết bị này có tác dụng bật sáng và đo cường độ ánh sáng trong phòng để tự động tăng hoặc giảm dòng áp khiến ánh sáng được duy trì liên tục, giúp tiết kiệm được 30 -50% điện năng.

 

Đèn chiếu sáng ánh sáng vàng

Ngoài đèn compact và tuýp gầy, đèn LED tiết kiệm điện sử dụng trong chiếu sáng cũng cho hiệu quả rất tốt. Mới đây, Công ty bóng đèn phích nước Rạng Đông đã phối hợp với Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghệ và dịch vụ nghiên cứu, ứng dụng và triển khai công nghệ chiếu sáng LED. Công ty Quản lý vận hành điện chiếu sáng Đà Nẵng cũng đã cho xuất xưởng sản phẩm đèn LED để bàn có công suất tiêu thụ 4,5 W, cho độ rọi 500 lux (với chuẩn ánh sáng trắng ấm). Theo các chuyên gia, sử dụng đèn LED sẽ tiết kiệm điện từ 59 - 70% so với bóng compact huỳnh quang hay sợi đốt. Tuổi thọ đèn LED đạt trên 50.000 giờ, cao gấp 20 lần so với bóng đèn dây tóc và 5 lần so với đèn huỳnh quang. Tuy nhiên, do giá cả khá đắt nên chủ yếu đèn LED chỉ được dùng trong chiếu sáng quảng cáo hoặc chiếu sáng công cộng. Việc sản xuất bóng đèn LED tại Việt Nam chỉ dừng lại ở nhập công nghệ và lắp ráp, đóng gói sản phẩm.

Theo nhìn nhận của các chuyên gia, kết quả tiết kiệm điện ở khối văn phòng, cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng ngân sách còn rất hạn chế. Nguyên nhân là do việc giám sát và xử lý vi phạm chưa thường xuyên, thiếu chế tài xử phạt cần thiết. Mặt khác, vì nhiều lý do mà một số doanh nghiệp tiếp tục sản suất và tiêu thụ với số lượng lớn các loại đèn tròn sợi đốt, đèn huỳnh quang T10. Các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực tiết kiệm điện chủ yếu mang tính khuyến khích, khuyến nghị thực hiện, thiếu chế tài ràng buộc chặt chẽ. Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có hiệu lực từ 1/1/2011 nhưng còn phải chờ các văn bản hướng dẫn dưới Luật. Ông Nguyễn Văn Hiệp, Chánh Văn phòng Tiết kiệm năng lượng (Bộ Công Thương) cho biết, theo Dự thảo "Lộ trình dán nhãn năng lượng và xây dựng tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng giai đoạn 2010 - 2015" do Bộ Công Thương soạn thảo, các sản phẩm đèn và chấn lưu đèn huỳnh quang, các thiết bị điện gia dụng có mức hiệu suất năng lượng thấp hơn mức tối thiểu sẽ không được phép nhập khẩu và sản xuất từ ngày 1/1/2015. Hy vọng đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để các hoạt động tiết kiệm điện ngày càng hiệu quả trong thời gian tới.